Circulaire economie is de toekomst van onze Vlaamse economie. Ook onze Vlaamse Regering ziet dit in en zet, onder meer in haar relanceplan, dan ook sterk in op die circulaire economie. Maar met de Vlaamse overheid alleen gaan we er niet geraken. We moeten iedereen warm maken om hun steentje hieraan bij te dragen: ondernemers, burgers, maar ook lokale besturen.
Lokale besturen weten als geen ander wat er speelt op hun grondgebied en zijn dus een ideale partner om de (vaak kleinschalige) lokale projecten binnen circulaire economie te ondersteunen.
Ik vroeg aan de minister of ze weet welke gemeenten sterk inzetten op circulaire economie, bijvoorbeeld door vormingen aan te bieden, te ondersteunen, subsidies te verstrekken, projecten uit te schrijven?
- Steeds meer steden en gemeenten zetten bewust in op de circulaire economie en daarbij niet langer alleen op kleinschalige projecten mikken, maar ook (Europese) financiële steun zoeken en krijgen voor grotere projecten.
- Een exact overzicht is er niet. Er is geen systematische screening of monitoring van de inspanningen die lokale besturen doen. Centrumsteden zijn er in het algemeen meer mee bezig, maar veel kleinere gemeenten laten het ook niet onvermeld in hun bestuursakkoorden. Centrumsteden halen soms ook Europese middelen binnen voor circulaire strategieën. Het staat ook meer en meer op de agenda van gemeentebedrijven, intercommunales, POM’s en provincies.
- Meer inspiratie en voorbeelden van actie op verschillende niveaus en met verschillende invalshoeken vind je op de websites van Vlaanderen Circulair («de Doeners»), bij de Praktijkendatabank van VVSG of bij Gemeentevoordetoekomst.be van BBL, thema Circulaire economie.
Welke acties er worden opgezet door Vlaanderen om lokale besturen te betrekken in de transitie naar een circulaire economie?
- Het belangrijkste is dat die praktijken andere gemeenten kunnen inspireren. Vlaanderen Circulair en organisaties zoals VVSG namen in de afgelopen twee jaar een aantal initiatieven om kennis en praktijkervaringen te delen.
- Ook is er een netwerk voor lokale besturen rond economisch beleid (de zogenaamde overlegtafels economie) en een rond smart cities. Deze worden nog tot eind januari 2022 georganiseerd door VVSG met steun van VLAIO (1 miljoen euro voor een periode van 3 jaar). Ook daar is de mogelijkheid om aandacht te besteden aan circulaire economie, indien steden en gemeenten daar de nood aan voelen.
- Maar er zijn nog netwerken en subsidiekanalen voor lokale besturen geweest. Sinds 2017 zijn er via de Open Call van Vlaanderen Circulair honderden “doeners” ondersteund, waaronder lokale besturen.
- Belangrijk is volgens mij ook dat steden en gemeenten de nodige ‘ruimte’ voor circulaire economie voorzien (denk aan herstel- en maakbedrijven, recyclagebedrijven, opslag van grondstoffen). Dit lijkt me op termijn misschien nog de grootste uitdaging.
Welke rol spelen de provincies in dit verhaal?
a) Hoe is de samenwerking tussen de lokale besturen, de provincies en de Vlaamse
overheid?
- Er is geen structurele afstemming of samenwerking rond dit thema over de drie bestuursniveaus (Vlaams, provinciaal, lokaal). Er is soms contact met de provincies over provinciale ambities en projecten.
b) Welke acties zetten de provincies op het getouw om de transitie te maken naar een
circulaire economie?
- Net zoals in andere economische thema’s merken we ook hier dat elke provincie eigen accenten legt en het hangt ook af van wat andere organisaties doen. Op de website van de Vlaamse vereniging voor Provincies valt het op dat er heel wat initiatieven onder “economie” te maken hebben met circulaire economie.
- En daarnaast zijn er ook nog de intercommunales, die hier op in zetten. Intercommunales zijn uiteraard sterkhouders in het afvalbeleid en investeren daar ook fors in.